Maligni tumor pluća

Šta je tumor pluća?

Tumor pluća je vrsta abnormalnosti koja svoj razvoj započinje u plućima i zapravo predstavlja situaciju kada ćelije u telu počnu da rastu izvan kontrole. Rak pluća obično počinje u ćelijama koje oblažu bronhije i delove pluća kao što su bronhiole ili alveole.

 

Šta su pluća i kako funkcioniše njihov normalan rad?

Pluća su 2 spužvasta organa u grudima. Vaše desno plućno krilo ima 3 dela, koja se nazivaju režnjevi, dok levo plućno krilo ima 2 režnja. Levo plućno krilo je manje, jer srce zauzima više mesta na toj strani tela.

Kada udišete, vazduh ulazi kroz vaša usta ili nos dalje u pluća kroz dušnik. Traheja se deli na cevi koje se nazivaju bronhi, koji ulaze u pluća i dele se na manje bronhije. One se dalje dele tako da formiraju manje grane koje se nazivaju bronhiole. Na kraju bronhiola nalaze se male vazdušne kese poznate kao alveole.

Alveole apsorbuju kiseonik u vašu krv iz udahnutog vazduha i uklanjaju ugljen-dioksid iz krvi kada izdišete. Unošenje kiseonika i oslobađanje od ugljen-dioksida su glavne funkcije vaših pluća.

 

Vrste raka pluća

Postoje 2 glavna tipa malignog tumora pluća:

Rak pluća ne-malih ćelija - od 80% do 85% karcinoma pluća. Glavni podtipovi su adenokarcinom, karcinom skvamoznih ćelija i karcinom velikih ćelija. Ovi podtipovi, koji počinju od različitih tipova ćelija pluća, grupisani su zajedno kao tumor pluća ne-malih ćelija, jer su njihov tretman i prognoze (izgledi) često slični.

• Adenokarcinom: Adenokarcinomi počinju u ćelijama koje bi normalno lučile supstance kao što je sluz. Ova vrsta raka pluća se javlja uglavnom kod ljudi koji puše ili su nekada pušili, ali se nažalost često može uočiti i kod osoba koje nikada nisu konzumirale cigarete. Češći je kod žena nego kod muškaraca i statistički podaci pokazuju da je veća verovatnoća da će se baš ovaj tip tumora pojaviti kod mlađih lica, pre nego neka druga plućna maligna abnormalnost.
• Karcinom skvamoznih ćelija: Karcinom skvamoznih ćelija počinje u skvamoznim ćelijama, a to su ravne ćelije koje oblažu unutrašnjost disajnih puteva u plućima. Često su povezani sa istorijom pušenja i obično se nalaze u centralnom delu pluća, u blizini glavnog disajnog puta (bronhusa).
• Velikoćelijski (nediferencirani) karcinom: Karcinom velikih ćelija može se pojaviti u bilo kom delu pluća. Ima tendenciju da brzo raste i širi se, što može otežati lečenje. Podtip karcinoma velikih ćelija, poznat kao neuroendokrini karcinom velikih ćelija, je brzorastući rak koji je veoma sličan karcinomu malih ćelija pluća.

Rak malih ćelija pluća - od 10% do 15% svih karcinoma pluća. Ponekad se naziva rakom ovsenih ćelija. Ova vrsta raka pluća ima tendenciju rasta i širenja brže od ponutih tumora nemalih ćelija. Kod većine obolelih pacijenata, rak se već proširio izvan pluća u vreme kada je dijagnostikovan. Pošto ovaj rak brzo raste, ima tendenciju da dobro reaguje na hemoterapiju i terapiju zračenjem.

 

Faktori rizika za dobijanje malignog tumora pluća

Faktor rizika je sve što povećava šanse osobe da dobije bolest kao što je rak. Različiti kanceri imaju različite faktore rizika. Neki faktori rizika, poput pušenja, su stavka na koju pacijent svakako može uticati i promeniti naviku, dok na druge, kao što su starost osobe ili porodična istorija bolesti, se ne može uticati.

Najčešći faktori rizika na koje se može uticati su:

• Duvanski dim - Pušenje je daleko vodeći faktor rizika za rak pluća. Smatra se da je oko 80% smrti od raka pluća posledica pušenja. Rizik od raka pluća kod pušača je mnogo puta veći nego kod ljudi koji ne puše.  Pušenje cigara i lule skoro podjednako mogu da izazovu rak pluća kao i pušenje cigareta. Pušenje cigareta sa malo katrana ili „laganih“ cigareta povećava rizik od raka pluća koliko i obične cigarete. Pušenje mentolnih cigareta može još više povećati rizik, jer mentol može omogućiti ljudima da dublje udahnu.
• Pasivno pušenje - Ukoliko ne pušite, udisanje dima drugih (koji se naziva pasivno pušenje ili duvanski dim iz okoline) može povećati rizik od razvoja raka pluća. Pasivno pušenje je treći najčešći uzrok raka pluća u svetu.
• Izloženost radonu - Radon je prirodni radioaktivni gas koji nastaje razgradnjom uranijuma u ​​zemljištu i stenama. Ne možete ga videti, okusiti ili pomirisati. Statistički podaci ukazuju na to da je radon drugi vodeći uzrok raka pluća, a broj jedan je uzročnik među ljudima koji ne puše.
• Izloženost azbestu - Ljudi koji rade sa azbestom (kao što su rudnici, mlinovi, tekstilne fabrike, mesta gde se koristi izolacija i brodogradilišta) imaju nekoliko puta veću verovatnoću da obole od malignog tumora pluća. Osobe koje su izložene velikim količinama azbesta imaju veći rizik od razvoja mezotelioma, vrste raka koji počinje u pleuri (sluznici koja okružuje pluća).
• Izloženost drugim agensima koji izazivaju rak na radnom mestu - Drugi karcinogeni (agensi koji izazivaju rak) koji se nalaze na nekim radnim mestima koji mogu povećati rizik od raka pluća uključuju: radioaktivne rude kao što je uranijum, dizel izduv.

 

Najčešći faktori rizika na koje se ne može uticati su:

• Prethodna terapija zračenjem pluća - Pacijenti koji su imali terapiju zračenjem grudnog koša za druge vrste raka imaju veći rizik od raka pluća, posebno ukoliko puše. Primeri uključuju ljude koji su lečeni od Hodžkinove bolesti ili žene koje dobiju zračenje grudnog koša nakon mastektomije zbog raka dojke.
• Zagađenje vazduha - Lica koja imaju rizik od tumora pluća su ona koja žive u gradovima, naročito u blizini puteva sa velikim prometom. Ovaj rizik je daleko manji od rizika izazvanog pušenjem.
• Lična ili porodična istorija raka pluća - Ukoliko ste imali tumor pluća, imate veći rizik od razvoja drugog raka pluća. Braća, sestre i deca ljudi koji su imali rak pluća mogu sami imati nešto veći rizik od raka pluća, posebno ako je kod rođaka dijagnostikovan u mlađoj dobi.

 

Simptomi tumora pluća

Većina karcinoma pluća ne izaziva nikakve simptome dok se ne proširi, međutim neki ljudi sa ranim razvitkom tumora pluća mogu imati izvesne simptome. Ukoliko posetite svog lekara kada prvi put primetite simptome, vaš tumor može biti dijagnostikovan u ranijoj fazi, kada je veća verovatnoća da će lečenje biti delotvorno.

Najčešći simptomi malignog tumora pluća su:

• Kašalj koji ne nestaje ili se pogoršava
• Kašljanje krvi ili ispljuvaka boje rđe
• Bol u grudima koji se često pogoršava sa dubokim disanjem, kašljanjem ili smehom
• Promuklost
• Gubitak apetita
• Neobjašnjivi gubitak težine
• Kratak dah
• Osećaj umora ili slabosti
• Infekcije kao što su bronhitis i pneumonija koje ne prolaze ili se vraćaju

 

Ukoliko se rak pluća proširi na druge delove tela, to može izazvati:

• Bol u kostima (kao bol u leđima ili kukovima)
• Promene nervnog sistema (kao što su glavobolja, slabost ili utrnulost ruke ili noge, vrtoglavica, problemi sa ravnotežom ili napadi)
• Žutilo kože i očiju (žutica), od raka koji se proširio na jetru
• Oticanje limfnih čvorova (kolekcija ćelija imunog sistema) kao što su oni na vratu ili iznad ključne kosti

 

Cenovnik naših pregleda pogledajte ovde.