Postcovid sindrom

Nakon preležanog virusa Covid-19, većina pacijenata se već posle nekoliko nedelja oseća vidno i drastično bolje. Nažalost, Covid-19 ima karakteristiku veoma upornog virusa. Kod jedne grupe pacijenata je primećeno da se, kako odmiče vreme i lečenje, javljaju novi ili vraćaju stari simptomi, čak i četiri nedelje nakon akutne faze bolesti. U te simptome, koji se uglavnom dodatno pojačavaju nakon umne ili fizičke aktivnosti, se ubrajaju zamaranje, opšta iscrpljenost, poteškoće prilikom koncentracije, česte glavobolje, gubitak mirisa ili ukusa, ubrzani rad srca, plitak dah, nemogućnost dubokog udaha (takozvano - punim plućima), kašalj, bolovi u celom telu, depresija kao i povišena temperatura.

Ovakvi simptomi su do sada već poznati pod nazivom Postcovid sindrom ili takozvani “produženi Covid”, koji je sve veći predmet istraživanja kompletnog medicinskog sveta pod nazivom “post-acute sequalae of SARS-COV-2 infection” odnosno postakutne posledice infekcije SARS-COV-2. Postcovid nastaje nakon infekcije i prisustvo ovog sindroma je primećeno kako kod onih koji su imali teže oblike oboljevanja, tako i kod pacijenata sa vrlo blagom slikom bolesti, pa čak i kod osoba koje nisu uopšte imale simptome.

Post covid simptomi

Starija populacija i osobe sa hroničnim zdravstvenim komplikacijama su procentualno sklonije dugotrajnim simptomima Covida. No, primećeno je i kod mlađih i uopšteno zdravih osoba da se nedeljama ili čak mesecima nakon infekcije osećaju loše, a svoje stanje opisuju kao „čudno“ i praćeno malaksalošću, dezorijentacijom i nedostatkom energije. Ovakav osećaj može nastati zbog pojave:

• Opšteg umora i malaksalosti nakon zamaranja - “Post-exertional malaise (PEM)”

• Otežanog disanja, osećaja kratkog daha i prisustva kašlja

• Bolova u zglobovima, mišićima i grudnom košu

• Problema sa koncentracijom ili spavanjem

• Čestih glavobolja i vrtoglavica, naročito prilikom stajanja

• Ubrzanog rada srca ili tzv “udaranja u grudima”

• Gubitka čula mirisa ili ukusa

• Depresije ili anksioznosti

Pomenute simptome nikako ne treba zanemarivati, jer, ukoliko ne reagujemo pravovremeno, isti mogu dovesti do smetnji prilikom obavljanja svakodnevnih aktivnosti, ali što je najvažnije, mogu ostaviti i trajne posledice po zdravlje čoveka.

Brojni dugoročni efekti virusa Covid-19 još uvek nisu poznati

Još uvek nije u potpunosti poznato kako će virus Covid-19 nadalje uticati na zdravlje ljudi. Iz tog razloga je preporuka  svim lekarima i medicinarima da pažljivo „prate“ i nadgledaju pacijente koji su preležali Covid-19.

Virus u osnovi jeste bolest koja prvenstveno pogađa pluća i dijasne organe, ali narušavanjem pravilnog rada grudnog koša može ostaviti oštećenja i na druge organe kao što su:

Srce: Kod grupe pacijenata, čak i kod onih koji su imali samo blage simptome, na snimanjima obavljenim mesecima posle oporavka od virusa zabeleženo je trajno oštećenje srčanog mišića, što značajno povećava rizik od srčane insuficijencije ili drugih srčanih komplikacija.

Pluća: Upale pluća su često povezane sa virusom Covid-19 i mogu dugotrajno oštetiti male vazdušne alveole u plućima što može dovesti do dugoročnih problema sa disanjem.

Mozak: Primećeno je da Covid-19 može biti uzrok moždanog udara i izazvati ostala ozbiljna neurološka oboljenja, čak i kod mladih pacijenata.

Krvni ugrušci i problemi sa krvnim sudovima: Covid-19 povećava verovatnoću zgrušavanja krvi, a samim tim i stvaranja krvnih ugrušaka. Ugrušci mogu izazvati srčani ili moždani udar, oštetiti pluća, noge, jetru i bubrege. Takođe, Covid-19 može oslabiti i krvne sudove, što povećava rizik od dugotrajnih problema sa jetrom i bubrezima.

Nagle promene raspoloženja i pojava konstantnog umora: Zbog susretanja sa traumatičnim iskustvom koje može sa sobom doneti oboljevanje od virusa Covid-19, naročito u slučaju težeg oblika bolesti koji zahteva bolničko lečenje, pacijent može razviti sindrom posttraumatskog stresa, depresiju ili anksioznost.

Multisistemski inflamatorni sindrom (MIS) i autoimuna oboljenja:  Spektar zdravstvenih efekata koji mogu potrajati i nakon okončanja akutne faze bolesti je zaista širok (npr. plućna fibroza, miokarditis). Multiorganski efekti Covid-19 zabeleženi su u gotovo svim telesnim sistemima, najčešće u kardiovaskularnom, plućnom, bubrežnom, a primećeno je da su moguće i dermatološke, neurološke i psihijatrijske posledice.

Naučna ispitivanja dugoročnih efekata aktuelnog virusa u odnosu sa srodne viruse tipa SARS dovela su do zaključka da se kod i jednog i drugog javlja sindrom hroničnog umora, koji ne prestaje ni nakon kvalitetnog odmora i drastično se pogoršava prilikom obavljanja fizičke ili umne aktivnosti.

Kako se ponašati nakon prelezanog Covida, koji su pravilni koraci i kome se obratiti ukoliko sumnjate na post-kovid sindrom?

Glavnu ulogu u otkrivanju i adekvatnom praćenju Covid infekcije ima radiološka dijagnostika odnosno rendgen ili snimanje CT skenerom. Veoma  je važno istaći da je, ako sumnjate na infekciju ili ste već preležali Covid, potrebno da potražite savet i pregled Vašeg lekara i po njegovom nalogu, izvršite snimanje pluća rendgenom ili multislajsnim CT skenerom i tako sa sigurnošću utvrdite da li je upala još uvek prisutna ili ste se uspešno izlečili. Upravo zbog važnosti ovog pregleda osoblje klinike Eurodijagnostika u Beogradu želi da skrene pažnju svim pacijentima da se i nakon preležanog virusa konsultuju sa lekarom i izvrše preglede u okviru postcovid paketa, koji obuhvata pregled pulmologa, snimanje pluća rentgenom ili precizniju dijagnostiku CT skenerom.